Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2014

ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ, Α.ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ





Στη βάρκα για το Χριστό στο Κάστρο από την Κωνσταντίνα


ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ...

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΜΑΣ
2014-15

2013-14

Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο μας έγινε με έμπνευση από την αρχαία "Ειρεσιώνη". 

Είναι οικολογικό και παραδοσιακό. Τα στολίδια τα φτάξαμε μαζί με τους γονείς και 

είναι από φυσικά και πολύ ...μυρωδάτα υλικά.



ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ



ΣΤΟΛΙΔΙΑ

Στολίδια από αλουμίνιο





Το αλουμίνιο κόπηκε από τη νηπιαγωγό.
Τα νήπια του έδωσαν ανάγλυφη υφή και το ζωγράφισαν.

ΚΑΡΤΕΣ

                                     Οι κάρτες έγιναν σε συνεργασία με τους γονείς
                                                      και κάναμε ανταλλαγή.


ΦΑΤΝΕΣ

Στα παιδιά δόθηκε αντίγραφο εικόνας από παλιό Αναγνωστικό να το επιζωγραφίσουν. 
Για τη Φάτνη χρησιμοποιήθηκε κουτί δημητριακών, το οποίο τα νήπια ζωγράφισαν, 
και κόλλησαν διάφορα υλικά. 

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Χριστουγεννιάτικα σουπλά
    Τα σουπλά έγιναν με κολάζ. 
Χρησιμοποιήθηκαν διάφορα μοτίβα από χαρτοπετσέτες και χαρτιά περιτυλίγματος. 
Στον πίνακα υπάρχουν και Άη Βασίληδες με χαρτοπετσέτα   

  Κολάζ και ζωγραφιές αυτοσχέδιες και με στένσιλ. 

Χριστουγεννιάτικες πιατέλες - κηροπήγια με υλικά από τη φύση

ΚΕΡΑΣΜΑΤΑ

Κεράσματα για τους γονείς που μας είπαν τα κάλαντα. "Και του χρόνου!"

Δωράκια - λιχουδιές στο χαρτί για τα παιδιά. "Χρόνια Πολλά, Χρόνια Γλυκά!"

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

ΚΟΤΙΝΟΣ, Γ. ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ

Το κολάζ έγινε από το εσωτερικό χαρτόνι του Χ.Υ που βάφτηκε και κόπηκε σε ροδέλες. 


 (16ο Νηπιαγωγείο Ηλιούπολης)
.
Η Ελιά του Παλαμά και το Λιομάζωμα του Θεόφιλου από την Κωνσταντίνα
Πίνακας Αναφοράς: Παραδοσιακό λάχνισμα με πίνακες ακολουθίας

Ημερολόγια. Οι πάνω εικόνες είναι κατασκευές των νηπίων. Πρώτα τα παιδιά ζωγράφισαν το φόντο πάνω σε καμβά. O κορμός της ελιάς έγινε με papier mache. Τα φύλλα είναι από αλουμίνιο, και οι ελίτσες  από χοντρό πιπέρι. Οι κάτω εικόνες είναι λίγο πιο παλιές κατασκευές της νηπιαγωγού. Η τελευταία ελιά είναι με φύλλα χαλκού. Το λιόπανο είναι από διακοσμητική κορδέλα.





"ΕΙΡΕΣΙΩΝΗ 
Το αρχαίο δέντρο των γιορτών!

Η ειρεσιώνη > είρος = έριο = μαλλί, το αρχαίο δέντρο των γιορτών!

«Eιρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους και μέλι εν κοτύλη και έλαιον αναψήσασθαι και κύλικ’ εύζωρον, ως αν μεθύουσι καθεύδη…» Πλούταρχος (Θησ.22)
«Η ειρεσιώνη σού φέρνει σύκα και αφράτα σταρένια ψωμιά και μέλι στο ποτήρι και λάδι για να ψήσεις και κανάτα ξέχειλη (με κρασί) για να μεθύσεις και να κοιμηθείς…»Μ’ αυτό το καλεστικό άσμα, ομάδες αγοριών, σε πολλά μέρη της αρχαίας Ελλάδας όπως στη Σάμο και στην Αθήνα, γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και ενημέρωναν – λέγοντας κάλαντα – για τη γιορτή του Πύθιου Απόλλωνα κρατώντας στα χέρια τους κλαδιά ελιάς ή δάφνης περιτυλιγμένα με λευκό μαλλί (πεπλεγμένος ερίοις) και στολισμένα με κόκκινες ταινίες – κορδέλες, κάθε είδους καρπούς (ακρόδρυα – παντοδαπούς των εκ γης καρπών) – τα πρωτόλεια των εσοδειών – κρεμασμένους με σπάγκους, μικρές φιάλες – μπουκαλάκια με σύμβολα γονιμότητας δηλ. ελαιόλαδο, κρασί και μέλι.

Πάνω στα κλαδιά αυτά δένονταν, επίσης, τα λεγόμενα διακόνια δηλ. διάφορα αντικείμενα όπως ομοιώματα λύρας, ένα κύπελλο ή ένα κλαδί αμπέλου φτιαγμένα από ζύμη, κρίθινα κουλούρια και γλυκά καθώς και κάθε είδους άλλα ομοιώματα (…Αθηναίοι τω Απόλλωνι την καλουμένην ειρεσιώνην όταν ποιώσι, πλήττοντες λύραν τε και κοτύλην και κλήμα και άλλ’ άττα κυκλοτερή πλασσόμενα πέμματα (πλακούντες, γλυκίσματα) ταύτα καλούσι διακόνια.
Τινές δε λέγουσι ζωμόν ποιόν, τινές δε μάζαν) (Σουίδας)
Το ικετευτικό άσμα των μικρών τραγουδιστών συνοδευόταν από έκκληση για κάποιο δώρο. Το κλαδί το ίδιο με τα ποικίλα του εξαρτήματα, ήταν ένα ευανάγνωστο σύμβολο αφθονίας των καρπών και όταν έμπαινε σ’ ένα σπίτι, έφερνε μαζί του ευχές για δύναμη, υγεία, πλούτο και ευλογία.

Αυτά τα κλαδιά (θαλλοί) λέγονταν ειρεσιώνες (είρος = έριο = μαλλί) και τις στόλιζαν, περιφέροντάς τες τα παιδιά τα οποία είχαν και τους δυο γονείς τους εν ζωή (αμφιθαλή) σε γιορτές όπως τα Πυανέψια και τα Θαργήλια.

Κατά τα Πυανέψια > κύαμοι, πύαμοι = κουκιά + έψω (= βράζω) (Πυανεψιών, 15 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου, τέταρτος μήνας του αττικού έτους), μετά την περιφορά τους, οι ειρεσιώνες τοποθετούνταν έξω από τη θύρα του ναού του Απόλλωνα (πύθιον – σπήλαιο, ιερό του Πύθιου Απόλλωνα στη Β.Δ. πλευρά της Ακρόπολης) αλλά και έξω από τις θύρες των αθηναϊκών σπιτιών για ένα ολόκληρο χρόνο, έθιμο παλιό για την αποτροπή κάποιου λοιμού, για να ικετεύει για ευλογία αγαθών από τη νέα σπορά ως τη συγκομιδή, να φέρνει κάθε τι καλό αλλά και να διώχνει το κακό όλη τη χρονιά…

Κατά τη διάρκεια της πομπής των Θαργηλίων – Θαργηλίων > θάργηλος = χυλός, ψωμί ή γλυκό από τους καρπούς της πρώτης συγκομιδής, Θαργηλίων > Τα αργήλια > αργής (=κάτασπρος, λαμπερός) + ήλιος (Θαργηλιών, 15 Μαΐου – 15 Ιουνίου, ενδέκατος μήνας του αττικού έτους), γιορτές αφιερωμένες στον Ήλιο (γενέθλια του Θεού Απόλλωνα) και στις Ώρες (εποχές) προσφέρονταν στον θεό οι πρώτοι καρποί αλλά και η ειρεσιώνη.

Κατά τη διάρκεια της πομπής, με την ειρεσιώνη παρακαλούσαν τον Ήλιο και τις Ώρες για ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, καλή σοδειά και πλούτο.

Το κάθε ένα από τα στοιχεία τα οποία τη στόλιζαν «ικέτευε» για ό,τι καλύτερο…

Αντίστοιχη με την ειρεσιώνη ήταν και η ικετηρία, κλαδί από τις μορίες, τις ιερές ελιές της Ακαδημίας οι οποίες είχαν πολλαπλασιαστεί με καταβολάδες από την ιερή ελιά της θεάς Αθηνάς στην Ακρόπολη.

Η ικετηρία ήταν περιτυλιγμένη με λευκό μαλλί και την έφεραν οι όμορφοι γέροντες – ικέτες (θαλλοφόροι) κατά την πομπή της μεταφοράς του πέπλου, πριν τη θυσία των ζώων, την τελευταία ημέρα της εορτής των Παναθηναίων, ψάλλοντας ύμνους. (Εκατομβαιών > εκατόμβη = εκατόν + βους = εκατό βόδια, θυσία εκατό βοδιών, δημόσια θυσία , 15 Ιουλίου – 15 Αυγούστου, πρώτος μήνας του αττικού έτους) « Ην δε κλάδος από της ιερής ελαίας ερίω λευκώ κατεστεμμένος…» Πλούταρχος (Θησ.22)

Υπάρχουν πολλές αναφορές οι οποίες χαρακτηρίζουν τις μορίες ως δένδρα του πεπρωμένου.
Η ειρεσιώνη, λοιπόν, ήταν ένα μεγάλο κλαδί ελιάς ή δάφνης με κρεμασμένα με σπάγκους φρούτα (ρόδια, σύκα, μήλα, εσπεριδοειδή κ.ά), ξερούς καρπούς (καρύδια, κάστανα, αμύγδαλα, φουντούκια, κουκουνάρια κ.ά.), τρία μπουκαλάκια ένα με μέλι, ένα με λάδι και ένα με κρασί, σταρένια αλλά και γλυκά κουλούρια, κύπελλα και ομοιώματα άλλων αντικειμένων.

Τα κόκκινα μικρά κορδελάκια, που δένονταν στα κλαδιά, ανέμιζαν κατά την περιφορά της ενώ το ξασμένο μαλλί (είρος), που ήταν τυλιγμένο γύρω της την έκανε να μοιάζει απόκοσμη και θεϊκή.


Συνηθίζουμε, χιλιάδες χρόνια μετά, να στολίζουμε με παραπλήσιο τρόπο τα χριστουγεννιάτικα δέντρα γύρω από την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου κατά το οποίο γιορτάζαμε, πάντα, τους «ήλιους» και «φωτοδότες» Μίθρα (περσικός θεός Ήλιος), Απόλλωνα και Χριστό.
Τη συνήθεια αντέγραψαν οι Δυτικοί – οι Γερμανοί για την ακρίβεια – και εισήγαγαν και στην Ελλάδα ως …δική τους επινόηση και καινοτομία!"
(Έρευνα, κείμενο, επιμέλεια: Mάνος I. Eλευθερίου)

Ανακτήθηκε την 01.12.2019
Από: https://thanos29.blogspot.com/2017/12/blog-post_257.html

Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου 2014

"Tο γυαλί το ροδοστάλι βγείτε εσείς να μπουν κι οι άλλοι"

Το "ροδοστάλι"  είναι ένα γυάλινο μυροδοχείο με ροδόνερο, απόσταγμα μαγιάτικων - άγριων τριαντάφυλλων, με το οποίο έραναν τους καλεσμένους στις μεγάλες τους χαρές (!), όταν αυτοί έμπαιναν στο σπίτι, στο χωριό μου, στη Φίλια της Λέσβου

 









.   


Την Πρωτομαγιά οι κοπέλες του χωριού έφτιαχναν μια μεγάλη κούνια. Στην κούνια ανέβαιναν πολλές μαζί και όσο οι υπόλοιπες τις κουνούσαν, τους έλεγαν διάφορα τραγούδια. Όταν ήταν η ώρα να βγουν, για να μπουν οι επόμενες, τους τραγουδούσαν: "Το γυαλί το ροδοστάλι βγείτε εσείς να μπουν κι οι άλλοι" ...